ΑΠΑΝ - Πολιτιστική Εταιρία ΠΑΝΟΡΑΜΑ

ΤΟ ΝΕΡΟ Α΄: Η ΠΗΓΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
Ομιλήτρια η Σοφία Ριζοπούλου, επίκουρη Καθηγήτρια
στο Τμήμα Βιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, συγγραφέας του βιβλίου Σχέσεις Νερού (εκδόσεις Δίαυλος).
Έναρξη των διαλέξεων το απόγευμα της Δευτέρας 8 Νοεμβρίου
Πρώτη πρωινή επανάληψη την Πέμπτη 11 Νοεμβρίου.

Περιεχόμενο των δύο διαλέξεων της Σοφίας Ριζοπούλου

Ύδωρ, νερό της οικουμένης
Ο Θαλής
Ο υδρολογικός κύκλος
Νερό και πολιτισμός
Παγκόσμια ημέρα νερού: 22α Μαρτίου

Νερό ως χρόνος: κλεψύδρα
Nερό ως ελιξίριο ζωής
Μορφές νερού: Αχέροντας, Νύμφες, Ορφικοί, αέναη δροσιά, κρύσταλλοι

Νερό της πόλης
και των οικοσυστημάτων
Νερό των φυτών
και της παραγωγικότητας
Το παράδειγμα της κάππαρης

Νερό στον 21ο αιώνα:
φυσικό αγαθό και εμπορικό προϊόν Κλιματική αλλαγή:
λειψυδρία, ξηρασία, πλημμύρισμα, υφάλμυρες περιοχές
Καθημερινότητα και εξοικονόμηση νερού.

Μια σύντομη εισαγωγή στο θέμα

Χωρίς νερό ζωή δεν υπάρχει. Το δισυπόστατο νερό (αποτελούμενο από οξυγόνο και υδρογόνο) έχει τη δύναμη του δωρητή, του ρυθμιστή, της επικοινωνίας. Το νερό που κινείται συνεχώς, σηματοδοτεί την αναγέννηση, διευθετεί την κάθαρση και τον εξαγνισμό, και υπακούει σε υδατικές σχέσεις. Παλιά, το νερό το προστάτευαν θεότητες θηλυκές και η σχέση του με τη γη εύρισκε γονιμοποιό έκφραση στη βλάστηση. Η μεταμόρφωση της έμβιας, φυτικής ύλης και της παραγωγικότητας κρατούσε ζωντανή και την ιστορία του τόπου. Εκεί όπου η ζωή των ακίνητων φυτών, εκεί και το νερό και σχέσεις που διέπουν την κίνησή του από τα υπόγεια ως τα υπέργεια τμήματα των φυτών, προμηνύοντας μια αόρατη ροή. Πρόκειται για εποχικές σχέσεις του νερού που κρύβεται σε φυλλώματα θαλερά, σε άνθη έγχρωμα και σε ρίζες ανθεκτικές. Δηλαδή σχέσεις της ζωής του νερού.

Το παράδειγμα της κάππαρης. Τα φυτά κάππαρης παραμένουν θαλερά μέσα σε άνυδρα τοπία μεσογειακών περιοχών, κατακαλόκαιρο επειδή αντέχουν την ξηρασία. Η κάππαρη έχει ανακαλύψει το νερό που της χρειάζεται με τις βαθιές ρίζες της και με μηχανισμούς που έχει αναπτύξει, για να αντιμετωπίσει την ξηρασία. Τα φύλλα της περιέχουν πολύ νερό και γι’ αυτό σε ορισμένες χώρες της Μεσογείου φυτεύεται κάππαρη σε αντιπυρικές ζώνες στα δάση (επειδή δεν καίγεται εύκολα).

Κοντά στο νερό υπάρχουν και άλλες σχέσεις που άπτονται της επιθυμίας και του εξαγνισμού. Υδατικές σχέσεις μυστικές, κρυφές, που απευθύνονται σε μύστες.

Σήμερα, το νερό εξακολουθεί να είναι το ζητούμενο έξω από τη Γη, και να συνδέεται με φόβους και ελπίδες όσον αφορά την κατάσταση στον πλανήτη μας.

Με τις «υδατικές σχέσεις» ταξίδεψα σε μέρη άγνωστα (δύσβατα, ελκυστικά, δυσνόητα, κρυφά). Στην αρχή βιαζόμουν να καταλάβω. Ύστερα, έμαθα ότι επειδή μεσολαβούσε ενέργεια που μετατρεπόταν, σε άλλες μορφές, έπρεπε όλα να γίνουν στην ώρα τους, σιγά και αργά, για να συνδέσουν τη ζωή και το πρωταρχικό της στοιχείο. Το νερό.

ΤΟ ΝΕΡΟ Β΄
ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ

Ομιλήτρια η Μαριάννα Κορομηλά, ιστορικός.

Περιεχόμενο των δύο διαλέξεων της Μαριάννας Κορομηλά

Ιαματικές πηγές και μικρές, αλλά πανίσχυρες, ιαματικές θεότητες
Αρχαίες λουτροπόλεις-κέντρα περιφερειακής ανάπτυξης, θεραπείας, διακοπών και ψυχαγωγίας: από τα ιορδανικά Γάδαρα στην ευβοϊκή Αιδηψό και από τον ποταμό Στρυμόνα στον ποταμό Μαίανδρο
Θέρμες, η νέα αστική κουλτούρα της Ρωμαϊκής Οικουμένης
Βυζαντινά λουτρά, η λειτουργία τους στον χριστιανικό αστικό χώρο και η θέση τους στην χριστιανική συνείδηση
Θαυματουργά αγιάσματα: μία περιήγηση στη σύγχρονη Κωνσταντινούπολη
Ο πολιτισμός του νερού, των κήπων και των λουτρών στην Ανατολή: μερικές σκέψεις και επισημάνσεις.