Ο Ρήγας και οι επτά σύντροφοί του πριν από 213 χρόνια στο Βελιγράδι

Ήταν 13 Ιουνίου του 1798, όταν, ύστερα από 40 ημέρες που υπέμειναν μαρτύρια στα οποία τους υπέβαλλαν οι βασανιστές τους, οι οκτώ πατριώτες στραγγαλίστηκαν στην σκοτεινή ειρκτή του Πύργου Νεμπόισα, στο Βελιγράδι, και τα κουφάρια τους ρίχτηκαν στον Δούναβη. Τους είχαν παραδώσει στον Τούρκο πασά οι αυστριακές αρχές στις 10 Μαΐου εκείνης της χρονιάς. Ήταν ο Ευστράτιος Αργέντης και ο Αντώνιος Κορωνιός από τη Χίο, τα αδέλφια Παναγιώτης και Ιωάννης Εμμανουήλ από την Καστοριά, ο Θεοχάρης Τουρούντζιας από τη Σιάτιστα, ο Ιωάννης Καρατζάς από την Κύπρο, ο γιατρός Δημήτριος Νικολαΐδης από την Ήπειρο και ο πρωτεργάτης του ξεσηκωμού, ο Ρήγας Φεραίος από το θεσσαλικό Βελεστίνο.

Ο παραδουνάβιος Πύργος Νεμπόισα, ο «Πύργος του Ρήγα», κτίσμα του 1460, με προσθήκες που έγιναν το 1720, αποκαταστάθηκε πρόσφατα και μετατράπηκε σε ένα πολύ ενδιαφέρον μουσείο. Το έργο είναι αποτέλεσμα ελληνοσερβικής συνεργασίας: από ελληνικής πλευράς, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων (ΕΚΒΜΜ) και από σερβικής ο Δήμος Βελιγραδίου. Τα εγκαίνια έγιναν στις 29 Απριλίου του 2011. Ένα μήνα αργότερα, στις 29 Μαΐου, στην διάρκεια ενός πανοραμικού ταξιδιού στη Σερβία, είχαμε την ευκαιρία να επισκεφθούμε τον Πύργο, που αποτελεί τμήμα του Φρουρίου του Βελιγραδίου. Μας ενθουσίασε η μουσειολογική αντίληψη της ανακατασκευής, μας άρεσαν οι τρίγλωσσες πινακίδες (σερβικά, ελληνικά και αγγλικά), μας κολάκευσε η υποδοχή των τοπικών ξεναγών και μας συγκίνησε βαθύτατα ο τρόπος παρουσίασης της φυλακής - τόπου μαρτυρίου του Ρήγα και των συντρόφων του, αλλά και πολλών Σέρβων πατριωτών.

Το βαλκανικό όνειρο του Ρήγα φαίνεται ότι βρήκε μία στέγη, εκεί όπου άφησε ο ίδιος την τελευταία του πνοή. Το έργο είναι, πραγματικά, αξιοθαύμαστο.